Animated Graphics, Animated Gif,  Animated Gifs,  Animated Flowers, Color Splash, Flowers, Keefers Pictures, Images and Photos
Κάθε ομορφιά είναι αιωνιότητα. Ό,τι βλέπω, ό,τι ακούω, ό,τι αγγίζω, χώμα, αέρας, φως, είναι μέρος της αιωνιότητας. Αιωνιότητα δεν είναι ό,τι αντέχει στο χρόνο - γιατί τότε θα’χαν τα πρωτεία οι πολυκατοικίες και οι ουρανοξύστες - αλλά ό,τι σφραγίζει μια στιγμή ανεπανάληπτα.Λιλή Ζωγράφου

Τρίτη 15 Απριλίου 2008

Γνώθι σαυτόν



























Η φιλοσοφία ανάμεσα στο παρόν και την ιστορία

Η συνέντευξη αυτή του Ισπανού φιλοσόφου Φερνάντο Σαβατέρ δόθηκε στο πλαίσιο του μορφωτικού προγράμματος της ιταλικής τηλεόρασης (RAI), σε συνεργασία με το Ιταλικό Ινστιτούτο Φιλοσοφικών Σπουδών και με την υποστήριξη της Ουνέσκο.

Ο Φερνάντο Σαβατέρ γεννήθηκε το 1947 στο Σαν Σεμπαστιάν. Σπούδασε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, από όπου και εκδιώχθηκε για πολιτικούς λόγους το 1971. Εδώ και αρκετά χρόνια διδάσκει ηθική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων και στη Μαδρίτη. Εχει γράψει περισσότερα από 45 βιβλία. Στη γλώσσα μας κυκλοφορούν τα έργα του: «Κάνε ό,τι θέλεις αλλά...» (Οδυσσέας, 1994) και «Ας μιλήσουμε για πολιτική» (Ελληνικά Γράμματα, 1997).

-
Καθηγητή Σαβατέρ, ποιες είναι οι τωρινές λειτουργίες της φιλοσοφίας;

-Στην πορεία των αιώνων -με αφετηρία τις λίγο μυθικές απαρχές της έως σήμερα- η φιλοσοφία έχει παίξει διάφορους ρόλους. Αυτή αναπτύχθηκε στο βαθμό που αναπτύχθηκαν οι επιστήμες και οι κοινωνίες όπου κατέλυσε η φιλοσοφική σκέψη. Σήμερα θεωρώ ότι η φιλοσοφία μπορεί να έχει δύο κύριες λειτουργίες. Η πρώτη λειτουργία είναι δημιουργικού χαρακτήρα και έγκειται στο να προμηθεύει μια σφαιρική, λαϊκή, ορθολογική και αυτόνομη θεώρηση. Με άλλα λόγια, η φιλοσοφία πρέπει να αποκαλύπτει ποιο νόημα έχει για ένα άτομο, που δεν είναι δέσμιο της παράδοσης, της πίστης, του δόγματος, το να είναι ενταγμένο σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό κόσμο με ορισμένα ιδιαίτερα προβλήματα. Τι σημαίνει δηλαδή για ένα συγκεκριμένο άτομο, σε μια συγκεκριμένη εποχή, το γεγονός ότι ζει, παλεύει και αναμετριέται με τον κόσμο. Αυτή η σφαιρική θεώρηση, που δεν την προμηθεύουν οι επιστήμες -οι οποίες είναι κατακερματισμένες- ούτε και το απλό πλαίσιο της καθημερινής ζωής, είναι αυτό που η φιλοσοφία πρέπει να προσπαθεί να ανακτήσει.

Η δεύτερη λειτουργία, εξίσου σημαντική, είναι αντίθετα θεραπευτικού ή κριτικού χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, η φιλοσοφία χρησιμεύει για να μας απαλλάσσει από τις προλήψεις με τη στενή έννοια, δηλαδή από την πρόληψη «αυτού που βρίσκεται πάνω από μας» και που μας εμποδίζει να ενηλικιωθούμε, που εμποδίζει τη ζωή μας, τις γνώσεις μας να αναπτυχθούν. Η φιλοσοφία είχε πάντοτε μια τέτοια διάσταση αντίθεσης προς τις προλήψεις. Η φιλοσοφία πράγματι δεν γεννιέται, όπως λένε μερικές φορές, μόνον από την έκπληξη, από το θαυμασμό που προκαλείται από τα φυσικά γεγονότα, από την κίνηση του ήλιου ή από τους σεισμούς. Η φιλοσοφία γεννιέται σε έναν κόσμο στον οποίο υπήρχαν ήδη πολλές ερμηνείες αυτών των φαινομένων. Αυτή, δηλαδή, δεν υπήρξε ποτέ, ούτε και στις απαρχές της, η πρώτη απάντηση που προσπαθούσε να εξηγήσει τα θαυμαστά πράγματα που γίνονταν στον κόσμο. Η φιλοσοφία επομένως εμφανίστηκε πάντοτε στη σκηνή σε πάλη ενάντια σε άλλες ερμηνείες -δογματικές, μυθικές, θρησκευτικές, παραδοσιακές- που προτείνονταν ως καταναγκαστικές, υποδουλωτικές. Και μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις, η φιλοσοφία προσπάθησε να βρει κάτι απλό, κατανοητό, ορθολογικό, διαπροσωπικό, κάτι που θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο συζήτησης, μια θεώρηση που θα μπορούσε να συγκεντρώσει τη συμφωνία των άλλων ανθρώπων.

-
Τι χαρακτηρίζει τα φιλοσοφικά ερωτήματα και τις φιλοσοφικές απαντήσεις;

-Προσωπικά θεωρώ ότι το σημαντικό στοιχείο της φιλοσοφίας είναι τα ερωτήματά της. Πρόκειται για ερωτήματα απόλυτα, για ερωτήματα που δεν σταματούν μπροστά στα εργαλειακά όρια, όπως σταματούν τα άλλα ερωτήματα. Αν τα συνήθη ερωτήματα θέτουν το πρόβλημα τού πώς να κάνουμε κάποιο πράγμα και επομένως έχουν ένα άμεσο ωφελιμιστικό σκοπό, τα φιλοσοφικά ερωτήματα είναι αντίθετα ερωτήματα με την απόλυτη έννοια, έτσι που όταν τα απαντήσουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν θα επιλύσουμε τίποτα. Πρόκειται πράγματι για ερωτήματα που γεννιούνται με τον άνθρωπο, με τη ζωή και από ορισμένες απόψεις μοιάζουν πολύ με εκείνα που μερικές φορές θέτουν οι μεθυσμένοι στις τέσσερις το πρωί στα μπαρ ή με εκείνα που θέτουν τα μικρά παιδιά. Ερωτήματα θεμελιώδη, ολικά, όπως λ.χ. «Σε τι χρησιμεύουν όλα όσα υπάρχουν;», «Γιατί είμαστε εδώ;», «Γιατί είμαστε σε αυτό τον κόσμο;». Προφανώς δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι θα πετύχουμε οριστικές απαντήσεις σε παρόμοια ερωτήματα, αν και οι φιλοσοφικές απαντήσεις είναι πολύ σημαντικές. Υπάρχει πράγματι μια πελώρια παράδοση, πάρα πολύ σημαντική, φιλοσοφικών απαντήσεων, πολλές από τις οποίες χρησίμευσαν για να διατυπώνονται τα ερωτήματα με τρόπο κάθε φορά πιο ακριβή.

Αλλά το χαρακτηριστικό γνώρισμα των φιλοσοφικών απαντήσεων είναι ότι δεν μπλοκάρουν πλήρως το ερώτημα, δεν το καλύπτουν, δεν το κλείνουν ολικά, αλλά αφήνουν πάντοτε κάτι ανοικτό. Αν, για παράδειγμα, ρωτήσουμε έναν επιστήμονα σε ποια θερμοκρασία βράζει το νερό, αυτός θα μας δώσει μιαν εξαντλητική, οριστική απάντηση που θα τερματίσει το ερώτημα και επομένως δεν θα υπάρχει ανάγκη να το αναδιατυπώσουμε. Αντίθετα, τα φιλοσοφικά ερωτήματα μπορούν να επαναλαμβάνονται, επειδή είναι πάντοτε ανοιχτά. Οι φιλοσοφικές απαντήσεις πράγματι μπολιάζονται στον ίδιο τον κορμό του ερωτήματος, το κρατούν και το διατηρούν ανοιχτό. Αυτό το απόλυτο άνοιγμα του φιλοσοφικού ερωτήματος είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα, το σημαντικό στοιχείο της τοποθέτησης της φιλοσοφίας σε σχέση με την επιστήμη και με οποιονδήποτε άλλο τύπο εργαλειακής σκέψης.

-
Ποια γνωρίσματα πρέπει να διαθέτει η φιλοσοφική έρευνα;

-Η φιλοσοφική έρευνα, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να ξεκινάει πριν απ' όλα από την προϋπόθεση ότι αυτή είναι μια ορθολογική έρευνα, δηλαδή ότι χρησιμοποιεί το λόγο ως εργαλείο, ως σύνεργο, ως την ίδια την ενεργητική της ουσία. Είναι βέβαια προφανές ότι ο λόγος έχει όρια, αλλά παραμένει σε κάθε περίπτωση το μόνο που διαθέτει η ανθρώπινη ύπαρξη. Εκκινώντας από αυτή την άποψη, θεωρώ ότι δύο είναι τα σημαντικά χαρακτηριστικά του φιλοσοφικού λόγου.

Το πρώτο είναι αναμφίβολα ο σκεπτικισμός. Οποιος πιστεύει σε όλα όσα είναι καθιερωμένα, σε όλα όσα του μεταβιβάζουν οι εδραιωμένες ιδεολογίες, δεν μπορεί να είναι φιλόσοφος, δεν μπορεί να αναπτύξει μέσα του τη φιλοσοφική «ανησυχία». Η αναζήτηση, η διερώτηση δεν πρέπει ωστόσο να συγχέεται με το να υποστηρίζουμε συστηματικά το αντίθετο από όσα είναι καθιερωμένα ή από όσα λέγονται. Το πρόσωπο το οποίο σε όλα αυτά που του λένε απαντάει ότι δεν τα πιστεύει, συμπεριφέρεται με έναν τρόπο εξίσου αυτόματο με εκείνον που τα πιστεύει όλα. Ο σκεπτικιστής, πράγματι, αναστέλλει την πεποίθησή του, βάζει σε παρένθεση την πίστη του, αμφιβάλλει για τα πράγματα, προσπαθεί να τα αναμοχλεύσει έτσι ώστε να συλλάβει μια λογική εναλλακτική δυνατότητα, να δει αν από μιαν άλλη οπτική γωνία τα πράγματα του φαίνονται πιο στέρεα ή πιο ενδιαφέροντα. Νομίζω λοιπόν ότι ο σκεπτικισμός είναι το θεμελιώδες σημείο με αφετηρία το οποίο αρχίζουμε να φιλοσοφούμε.

Το δεύτερο γνώρισμα του φιλοσοφικού λόγου είναι η φαντασία. Χωρίς φαντασία δεν μπορεί να υπάρξει φιλοσοφία. Αλλά η φαντασία δεν πρέπει να συγχέεται με την ιδιοτροπία, με το καπρίτσιο, με εκείνο το είδος συνεχούς αναζήτησης κάποιου άλλου πράγματος που δεν θα είναι η πραγματικότητα, με εκείνες τις παιδιάστικες νοοτροπίες που διψούν πάντοτε για το υπερφυσικό ή για όλα εκείνα που είναι αντίθετα ή διαφορετικά από την πραγματικότητα που γνωρίζουμε. Τα πρόσωπα που έχουν μια τέτοια στάση στερούνται φαντασίας, στο βαθμό που αυτή δεν έγκειται στην αναζήτηση μιας εναλλακτικής πραγματικότητας, αλλά στην εξερεύνηση των δυνατοτήτων της δεδομένης πραγματικότητας.

Η φιλοσοφία επομένως χρειάζεται το σκεπτικισμό για να έρχεται σε ρήξη με ό,τι θεωρείται ως δεδομένο και τη φαντασία για να εξερευνά όλες τις δυνατότητες της πραγματικότητας, ακόμη και εκείνες που φαίνονται οι πιο ανατρεπτικές ή οι περισσότερο αντίθετες προς τον κοινό νου.

-
Ποιες είναι οι συγγένειες και ποιες είναι οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην πολιτική και στη φιλοσοφία;

-Ανάμεσα σε πολιτική και φιλοσοφία υπάρχει μια συγγένεια, την οποία εγώ προσωπικά θεωρώ θεμελιώδη για να κατανοήσουμε τη λειτουργία της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία πράγματι γεννιέται μαζί με τη δημοκρατία. Δεν θα υπήρχε φιλοσοφική σκέψη αν δεν υπήρχε η δημοκρατία ούτε και υπάρχει φιλοσοφική σκέψη εκεί όπου δεν υπάρχει ή δεν υπήρξε δημοκρατία, όπως για παράδειγμα στον κόσμο της Ανατολής, όπου υπάρχουν ζωτικές μορφές σοφίας αλλά όπου δεν υπήρξε ποτέ φιλοσοφία με την έννοια που εμείς δίνουμε σε αυτό τον όρο. Με άλλα λόγια, σε έναν τέτοιο κόσμο το αυτόνομο άτομο δεν υπήρξε ποτέ φορέας του «νοήματος». Το χαρακτηριστικό στοιχείο της φιλοσοφίας είναι αντίθετα η παρουσία ενός αυτόνομου ατόμου το οποίο, πέρα από τις παραδόσεις και τη συνένωσή του με μια κοινότητα, είναι φορέας του νοήματος. Από αυτή την άποψη, η φιλοσοφία είναι η αναγκαία άλλη όψη του νομίσματος της δημοκρατίας, δηλαδή αυτό που η δημοκρατία εκφράζει στο πολιτικό πεδίο, η φιλοσοφία το εκφράζει στο διανοητικό επίπεδο. Η φιλοσοφία είναι η δημοκρατία της νόησης και η δημοκρατία είναι θα λέγαμε η υλοποίηση του φιλοσοφικού προγράμματος στην πόλη.

Μια σημαντική διάσταση της φιλοσοφίας εκφράζεται από το γεγονός ότι αυτή είναι ένας στοχασμός για τις αξίες της πόλης, για τις κοινές αξίες, για τον κοινό προσανατολισμό που μπορεί να δοθεί στη δημόσια ζωή και στους θεσμούς. Αλλά φυσικά δεν είναι η φιλοσοφία αυτή που θα καθοδηγήσει την πόλη. Το πλατωνικό σχέδιο -όπως το είδαμε και με τα γεγονότα που συνόδευσαν τις προσπάθειες πραγματοποίησής του στις Συρακούσες- δεν έχει πιθανότητες υλοποίησης. Προσωπικά είμαι πεισμένος ότι η φιλοσοφία πρέπει να στοχάζεται για την πολιτική, αλλά δεν πρέπει να διευθύνει την πολιτική. Και αυτό επειδή στην πολιτική δεν είναι όλα ορθολογικά, δεν είναι αποκλειστικά λόγος.

Η πολιτική αποτελείται από συμφέροντα, ορέξεις, πάθη, διακυμάνσεις του συναισθήματος, κινήματα αυτού που δεν μπορεί να εκλογικευτεί. Ο λόγος είναι ένα από τα στοιχεία που λειτουργούν στην πολιτική. Αλλά σε αυτήν υπάρχει και ένα στοιχείο βούλησης, γι' αυτό και θα ήταν εσφαλμένο να προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε την πολιτική αποκλειστικά σε διανοητικό παιχνίδι. Η φιλοσοφία ωστόσο στοχάζεται για την κατάσταση της πολιτικής, στοχάζεται για τις αντιθέσεις, για τις περισσότερο ή λιγότερο ορθολογικές όψεις της πολιτικής, αλλά δεν μπορεί να είναι ο ηγέτης, δεν μπορεί να δίνει λύσεις. Η φιλοσοφία δίνει λύσεις σε φιλοσοφικά προβλήματα, όχι σε πολιτικά προβλήματα. Τα πολιτικά προβλήματα λύνονται μέσα από πολιτικές οδούς, μέσα από πολιτικές συζητήσεις. Η φιλοσοφία δεν είναι απολιτική, δεν αδιαφορεί για το πολιτικό, στο βαθμό που προφανώς η πολιτική ενδιαφέρει το φιλόσοφο, ο οποίος αναρωτιέται γι' αυτό που συμβαίνει, γι' αυτό που είναι το νόημα της ζωής. Η φιλοσοφία δεν είναι ούτε και αντιπολιτική. Ολες οι φωνές περιφρόνησης για την πολιτική ή για τους πολιτικούς γενικά, οι φωνές που μιλούν για τον κόσμο της πολιτικής σαν κάτι το κατώτερο, το βρώμικο και ευτελές, απέναντι στο οποίο ορθώνονται οι μεγάλες ιδέες, δεν είναι οι φωνές της φιλοσοφίας αλλά εκείνες της κακής φιλοσοφίας ή και της αγυρτείας.

Η φιλοσοφία επομένως δεν είναι αντιπολιτική ούτε απολιτική, αλλά είναι «μη πολιτική», δηλαδή στέκεται έξω από την πολιτική και ταυτόχρονα τη μελετάει, προσπαθεί να τη δει εγκάρσια, στοχάζεται με κάθε τρόπο γι' αυτήν, λογαριάζοντας το τι σημαίνει η πολιτική κοινότητα.

-
Η φιλοσοφία πρέπει να ασχολείται με το παρόν ή με την ιστορία;

-Στην επικαιρότητά μας, που φτιάχνεται από τα μέσα επικοινωνίας, υπάρχει ένα είδος έμφασης που ισοπεδώνει τα πάντα στο καινούργιο, στο «πρωτόγνωρο». Ολοι οι γάμοι είναι οι γάμοι του αιώνα, όλα τα γεγονότα είναι ιστορικά, όλες οι εκπτώσεις των μεγάλων καταστημάτων είναι «πρωτάκουστες». Μερικές φορές η μόδα ή ο νεωτερισμός μολύνει και τη φιλοσοφική σκέψη και επομένως τον ένα χρόνο μιλάμε για το νεομπαρόκ, τον άλλο για το μεταμοντέρνο, τη μια μέρα το υποκείμενο χάνεται κι έπειτα αρχίζουμε να ξαναμιλάμε γι' αυτό κ.ο.κ.

Σε άλλες περιπτώσεις αντίθετα, η φιλοσοφία είναι καθαρός «αναμηρυκασμός», μια συνεχής αναδρομή στη μνήμη του παρελθόντος. Επομένως, το φιλοσοφείν έγκειται στο να σχολιάζουμε τον Αριστοτέλη, στο να προσθέτουμε μια σημείωση στο κάτω μέρος της σελίδας στον Καντ ή μια άλλη λεπτομέρεια στα σχόλια για τον Λάιμπνιτς.

Προσωπικά θεωρώ ότι η φιλοσοφία δεν είναι ούτε καθαρή μόδα ούτε καθαρό «αναμάσημα» της παράδοσης. Η φιλοσοφία είναι στοχασμός για το παρόν και το παρόν είναι όχι εκείνο που συμβαίνει αλλά ακριβώς εκείνο που δεν συμβαίνει, εκείνο που διαρκεί, εκείνο που πάντα βιώνεται σε ένα παρόν στο οποίο οι άνθρωποι έχουν γνωρίσει ορισμένα θεμελιώδη δεδομένα για τους εαυτούς τους. Αν ένας αρχαίος από τον καιρό της Σαπφούς ή του Ανακρέοντα εμφανιζόταν τώρα εδώ ανάμεσά μας, πιθανόν να ξαφνιαζόταν μπροστά στο νέο περιβάλλον, μπροστά στο τηλεομοιοτυπικό μηχάνημα, το τηλέφωνο και το αεροπλάνο, αλλά δεν θα ξαφνιαζόταν καθόλου μπροστά στα ανθρώπινα πάθη και θα καταλάβαινε τέλεια το θέμα των σύγχρονων μυθιστορημάτων και τη φωνή των σύγχρονων ποιητών. Υπάρχει επομένως κάτι που παραμένει στην ιστορία και αυτό το κάτι είναι εκείνο με το οποίο ασχολείται η φιλοσοφία. Η φιλοσοφία επομένως πραγματεύεται όχι αυτό που περνάει αλλά αυτό που δεν περνάει, που διαρκεί, αυτό που -πέρα από τις τροποποιήσεις- παραμένει για πάντα και που εμείς θεωρούμε ότι είναι το ανθρώπινο.

Υπάρχει μια παλιά κινεζική ιστορία που αφηγείται ότι ο αυτοκράτορας Κίτρινος -ένα είδος μυθικού προσώπου στο οποίο αποδίδονται διάφορα κατορθώματα- όταν άρχισε να κυβερνά, συγκάλεσε όλους τους σοφούς της Κίνας και τους είπε ότι ήθελε μιαν ιστορία, μια πλήρη μελέτη αυτού που ήταν ο άνθρωπος, των στόχων του, των δυνατοτήτων του, έτσι ώστε να μπορέσει να κυβερνήσει με τον πιο μελετημένο και πληροφορημένο δυνατό τρόπο. Οι σοφοί επέστρεψαν έπειτα από δέκα χρόνια με μια πελώρια εγκυκλοπαίδεια εξήντα τόμων, στους οποίους αναλύονταν όλες οι όψεις της ανθρώπινης ζωής. Ο αυτοκράτορας ωστόσο τους είπε ότι δεν διέθετε χρόνο για να διαβάσει όλους αυτούς τους τόμους και ότι ήθελε κάτι πιο συνοπτικό. Οι σοφοί επέστρεψαν έπειτα από δώδεκα χρόνια με ένα έργο δραστικά περιορισμένο σε εννέα τόμους. Ο αυτοκράτορας ήταν όμως τότε απασχολημένος κάνοντας πολέμους, καταστέλλοντας εξεγέρσεις, υπερασπίζοντας τα σύνορά του και κυβερνώντας και επομένως τους είπε ότι δεν είχε χρόνο για να διαβάσει αυτούς τους εννέα τόμους και ότι χρειαζόταν κάτι πολύ πιο συνοπτικό. Ενοχλημένοι οι σοφοί έφυγαν γι' άλλη μια φορά μουρμουρίζοντας. Πέρασαν άλλα δέκα χρόνια και στο τέλος οι σοφοί επέστρεψαν με έναν μόνο τόμο, στον οποίο είχαν συμπυκνώσει όλα όσα γνώριζαν για τις ανθρώπινες υπάρξεις, αλλά βρήκαν τον αυτοκράτορα στο κρεβάτι του θανάτου. Τότε ο επικεφαλής των σοφών πλησίασε στο κρεβάτι του αυτοκράτορα και του ψιθύρισε στο αυτί: «Οι άνθρωποι γεννιούνται, αγαπούν, παλεύουν και πεθαίνουν». Αυτό το σταθερό βάθος της ζωής, που βρίσκεται κάτω από τα καινούργια πράγματα, που βρίσκεται κάτω από τις αλλαγές είναι η θεμελιώδης ουσία από την οποία συγκροτείται η φιλοσοφία.

Η φιλοσοφία φυσικά παραμένει συνδεδεμένη και με την ιστορία, από τη στιγμή που και η ιστορία είναι μια σταθερά. Αλλά το σημαντικό στοιχείο της φιλοσοφίας είναι αυτό το θεμελιώδες στοιχείο της ανθρώπινης ζωής που αποτελείται από γέννηση, αγάπη, προσπάθεια και συνείδηση του θανάτου.

Η φιλοσοφία δεν πρέπει να φοβάται μήπως γίνει κοινότοπη. Εκείνο που πρέπει να φοβάται είναι μήπως γίνει σχολαστική, μήπως ενδιαφέρεται μονάχα να πει κάτι το ηχηρό ή να τσιτάρει κάποιο άγνωστο έργο. Αντίθετα, η επιστροφή στα βασικά πράγματα, η επανάληψη αυτού που είναι απλό, η επανάληψη των θεμελιωδών αγωνιών ή φόβων της ανθρώπινης ύπαρξης δεν είναι ένα πρόβλημα για τη φιλοσοφία, αλλά είναι μάλλον μια φιλοσοφική αρετή...

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 19/01/2001



P.I.Tchaikovsky Swanlake,Margot Fonteyn,Rudolf Nurejev

20 σχόλια:

faraona είπε...

Πολυ ενδιαφεροντα ολα αυτα που λεει ο Ισπανος φιλοσοφος Φερνάντο Σαβατέρ...
Θα επανελθω αυριο γιατι μπηκα πολυ αργα στο μπλογκ και δεν θελω να σχολιασω εκ του προχειρου.
Αυριο λοιπον Μαρελντ μου.
Καλο σου ξημερωμα.
πολλα φιλια

μαριάννα είπε...

Γοητευτικός και ενδιαφέρων ο τομέας της φιλοσοφίας. Πάντα μου φαινόταν ως κάτι πολύ δύσκολο και άργησα πολύ να την αγαπήσω. Στο Λύκειο τη μισούσα και τη βαριόμουν αφόρητα. Σήμερα με γοητεύει, αλλά εξαρτάται από τον φιλόσοφο και τον τρόπο που διατυπώνει τις θέσεις του. Αν είναι δυσνόητος και ακαταλαβίστικος τον κρατάω για προσάναμμα στο τζάκι. :)
Ο Σαμπατέρ διαβάζεται με πολύ ενδιαφέρον!
Το βιντεάκι με Νουρέγιεφ και Φοντέιν, του ονείρου!

Να είσαι καλά γλυκιά μου!
Φιλάκια και μια αγκαλιά ζεστή!

Ανώνυμος είπε...

Demeter said...

Αρχαίο πνεύμα Αθάνατο!
Γειά σου Τσολιά μου!
Η Ελλάδα έδωσε τα φώτα σ'όλο τον κόσμο... Τώρα τι κάνει?! (Αυτά μόνο από τις φωτό). More comments όταν θαμαι σπίτι για να διαβάσω με ηρεμία..

Πολλά κερασοφραουλένια φιλιά!

Roadartist είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα και όμορφη ανάρτηση..Και οι φωτο με τις οποιες την παρουσίασες άψογες..

Juanita La Quejica είπε...

Είχα την τύχη να τον ακούσω σε κάποια παρουσίαση στην Στοά του Βιβλίου πριν μερικά χρόνια, όταν μίλησε αρκετά για το Basta Ya.
Από τις πιο ενδιαφέρουσες ομιλίες-συζητήσεις που έχω ακούσει μέχρι τώρα.
Basta Ya

mareld είπε...

Γραντούκα μου!

Από παιδί με απασχολούσαν πολλά ερωτήματα.
Ζούσα στη φύση και σε μια μοναξιά που έσπαγε κόκαλα.
Γιατί να υπάρχει ο κόσμος;
Γιατί να είμαστε όπως είμαστε;
Έφτασα πολύ μακριά και πάλι αναρωτιέμαι..
Τι σημαίνει να υπάρχεις;
Γιατί να υπάρχει το Είναι και όχι το τίποτα;
Ποιο είναι το νόημα του υπάρχοντος;
Ποια είναι η έσχατη αλήθεια;
Η επιστήμη σου δίνει απαντήσεις για το σήμερα και μερικές ισχύουν και για το αύριο αλλά η φιλοσοφία όπως λέει και ο Σαβατέρ, μαζί με άλλους, αφήνει το ερώτημα ανοιχτό και αυτό με γοητεύει.

Πολλά φιλιά!

mareld είπε...

Υακινθάκι μου!

Η φιλοσοφία με πήρα από μικρό παιδί..αλλά δεν αφιερώθηκα στην μελέτη της.
Θες και με πλήγωνε..
Αφού κατανόησα όσο γίνεται τον άνθρωπο μέσα από τη βιοχημεία-ανοσοβιολογία και μετά από μελέτες στη Ψυχολογία δεν με γοητεύει τίποτε πλέον όσο η φιλοσοφία.
Αλλά έχω τις προτιμήσεις μου και μου αρέσει που έχεις και εσύ την ίδια άποψη για τους ακαταλαβίστικους φιλοσόφους.
Ο Σαβατέρ μου αρέσει γιατί μου μιλάει στη ψυχή.
Λέει κάπου: Ας υποθέσουμε ότι παίρνουμε μια οποιαδήποτε πληροφορία, για παράδειγμα την εξής: Ένας χ αριθμός ανθρώπων πεθαίνει καθημερινά από πείνα σ΄ολόκληρο τον κόσμο. Αφού πάρουμε την πληροφορία, ρωτάμε{ η αναρωτιόμαστε} τι πρέπει να σκεφτούμε γι΄αυτό το γεγονός.
Ζητάμε γνώμες. Κάποιοι θα μας πουν ότι οι θάνατοι οφείλονται στις ανισότητες του παγκόσμιου μακροοικονομικού κύκλου, κάποιοι άλλοι θα μιλήσουν για υπερπληθυσμό του πλανήτη, μερικοί θα διαμαρτυρηθούν για την άδικη κατανομή του πλούτου ανάμεσα στους κατέχοντες Ή θα επικαλεστούν τη θέληση του Θεού ή το αναπόφευκτο της μοίρας.. και δεν θα λείψει και κάποιος άλλος απλός και αγαθός άνθρωπος, ο θυρωρός μας ή ο περιπτεράς που μας που θα σχολιάσει: "Σε τι κόσμο ζούμε!" Και τότε εμείς, κάπως σαν την ηχώ, βάζοντας όμως ερωτηματικό στη θέση του θαυμαστικού, θα αναρωτηθούμε:"Ακριβώς:σε τι κόσμο ζούμε;"

Φιλιά ψυχή μου!

mareld είπε...

Κερασάκι μου!

"Όλα τα φαινόμενα της ύπαρξης έχουν το μυαλό σαν πρόδρομό τους, το μυαλό σαν τον υπέρτατο αρχηγό τους και από το μυαλό είναι φτιαγμένα. Εάν κάποιος ενεργεί ή μιλά με αγνό μυαλό, η ευτυχία τον ακολουθεί, όπως η σκιά του δεν τον αφήνει ποτέ".
Επειδή είσαι πολύ αγνό παιδί γι΄αυτό σου αξίζει κάθε ευτυχία και την περιμένουμε..

Φιλάκια γλυκούλι!

mareld είπε...

My roadartist!

Μου αρέσει η φιλοσοφία και ήθελα να σας την παρουσιάσω όμορφα.
Οι αρχαίοι διανοητές συχνά χαρακτήριζαν τη φιλοσοφία φάρμακο της ψυχής.
Την ομορφιά την υπηρετώ γιατί πιστεύω ότι πίσω από την αισθητική κρύβεται η ηθική.
Ανήκω σε αυτούς που τολμούν να αμφισβητούν και πιστεύω και εσείς.
Είναι πολύ αισιόδοξο να συναντάς ανθρώπους και να μοιράζεσαι το πιστεύω σου..

Να είσαι χαρούμενη!
Φιλιά!

mareld είπε...

Juanita mia!

Μου αρέσει ο Σαβατέρ.
Είναι κατανοητός και ανθρώπινος.

"Πριν υπήρχε το ζήτημα της ανακάλυψης του νοήματος της ζωής, ώστε να μπορείς να ζήσεις. Τώρα αρχίζει να φαίνεται καθαρά, αντιθέτως, ότι θα ζούσες πολύ καλύτερα αν η ζωή δεν είχε κανένα νόημα".ΚΑΜΙ
Ο Σαβατέρ λέει ότι το κύριο προτέρημα του υπαρξισμού είναι η επιμονή του ότι είμαστε ανεξάρτητοι και ότι επιλέγουμε τις αξίες μας μέσα από πράξεις. Αλλά η μεγάλη του αδυναμία είναι ότι δεν είναι όλοι έτοιμοι να αποδεχθούν την προσωπική ευθύνη που προσφέρει η ελευθερία και την υπευθυνότητα που η ελευθερία απαιτεί.

Μου άρεσε το Basta Ya.
Σε ευχαριστώ.
Χαίρομαι να σε συναντώ!
Φιλάκια!

faraona είπε...

Mareld μου
επανερχομαι...το διαβασα σημερα πολυ προσεκτικα .Ειναι απολυτα κατανοητος ο Ισπανος φιλοσοφος σ αυτα που λεει και μου αρεσει αυτο γιατι ετσι μπορει να τον αφομοιωσει
ολος ο κοσμος.
Η φιλοσοφια ειναι σιγουρα το ανοιχτο παραθυρο του μυαλου μας.Απο κει αναπνεει το μυαλο και δεν εγκλωβιζεται σε εμμονες και αδιεξοδα.
Ο στοχασμος με μετρο,αυτος που δεν αφαιρει την χαρα της ζωης,ειναι υποχρεωση του καθενα μας απεναντι στις ευαισθησιες και την τρυφεροτητα που φερουμε απο παιδια.
Ο μονος τροπος να μην στωμωνει η παιδικοτητα μεσα μας ειναι να στοχαζομαστε κι ας φαινεται αυτο που λεω σχημα οξυμωρο.

Ειναι ολη η αναρτηση σου φανταστικη οπως παντα και δινει φως σ οσους περνουν απο δω.
Νασαι καλα παντα
καλη μου φιλη

Διονύσης Μάνεσης είπε...

" Με τους ανθρώπους κανείς δεν μπορεί να είναι εντελώς σίγουρος, ενώ με τα άλλα ζώα και τους άλλους οργανισμούς μπορεί. Όσο προγραμματισμένοι και αν είμαστε, βιολογικά ή πολιτισμικά, εμείς οι άνθρωποι, πάντα μπορούμε στο τέλος να επιλέξουμε κάτι που δεν υπάρχει στο πρόγραμμα ( ή τουλάχιστον, που δεν υπάρχει εξ ολοκλήρου. Έχουμε τη δυνατότητα να πούμε "ναι" ή "όχι', θέλω ή δεν θέλω. Όσο κι αν μας στριμώχνουν οι καταστάσεις, ποτέ δεν διαθέτουμε έναν και μοναδικό δρόμο για να ακολουθήσουμε."
Φερνάντο Σαβατέρ, "κάνε αυτό που θέλεις", σελ. 36.
Εκλαϊκευτικός ο Σαβατέρ, αρθρώνει στα βιβλία του λόγο περί πρακτικής φιλοσοφίας, περί ηθικής, με τρόπο τέτοιο ώστε να γίνεται προσιτός στον καθένα και κυρίως στον έφηβο που αναζητά ερείσματα.
Μία και μία οι επιλογές σου, Mareld μου.

P. Kapodistrias είπε...

Σ' αυτά τα γιατί δεν υπάρχουν διότι...

Μολαταύτα, όσο μπορoύμε ας ανα-καλύψουμε τον πρωτοφταίxτη: Τον Εαυτό μας/Εαυτούλη μας!
Και τότε να δεις εκπλήξεις... δεν θα πλήξεις...

Χαίρε, όμως!
Να είσαι καλά εσαεί!
Ευοί, ευάν!

mareld είπε...

Γραντούκα μου!

Δεν είναι καθόλου σχήμα οξύμωρο το να παραμένεις παιδί μέσα από το στοχασμό.
Τόσο οι μεγάλες δυνάμεις που περιλαμβάνουν τη σκέψη - η σκέψη από τη μεριά της προσπαθεί να τις περιλάβει- όσο και οι θεμελιακές δυνάμεις που αποκαλύπτονται μέσα στο λέγειν και το πράτειν ξετυλίγονται σαν παιχνίδι. Η Θρησκεία επιθυμεί να παίξει το θείο παιχνίδι και το αναλαμβάνει μέσα στη λατρεία της, η ποίηση και η τέχνη δημιουργούν παίζοντας τις μορφές του κόσμου, το πολιτικό παιχνίδι στοχεύει την εξουσία και η σκέψη διακυβεύεται από εκείνο που την κάνει να στοχάζεται..
Είναι ο άνθρωπος ολόκληρος που είναι ο παίκτης και το παίγνιο, ότι κι αν κάνει.Αυτά σύμφωνα με τον Αξελό.
Ο Σίλλερ στα γράμματα πάνω στην αισθητική παιδεία του ανθρώπου γράφει:Ο άνθρωπος δεν παίζει παρά εκεί που είναι άνθρωπος με τη σημασία της λέξης, και δεν είναι ολοκληρωμένος άνθρωπος παρά εκεί όπου παίζει.

Να μου είσαι καλά και να συνεχίσεις να παίζεις..να στοχάζεσαι..και να παραμένεις παιδί...

Πολλά φιλάκια!

kalynama είπε...

Ήρθα και στο τρίτο σου σπίτι.. Ένιωσα κι εδώ τη ζεστασιά των όσων κάθε φορά γράφεις. Και ξέρεις τί διαπιστώνω με μεγάλη ευχαρίστηση πως κάθε σου ανάσα - ανάρτηση είναι τόσο προσεγμένη..

Θέλω όταν μπορέσω και βρω χρόνο να διαβάσω φιλοσοφία... όλες οι αλήθειες ειναι σε αυτήν βασισμένες.

Καλό σου σαββατοκύριακο mareld μου.

Σε φιλώ :-)))

mareld είπε...

Ζακυνθινέ μου!

Μου άρεσε αυτό που έγραψες και σου γράφω και εγώ, λόγια του Σαβατέρ που μου έρχονται συχνά στο μυαλό:
Ο άνθρωπος ζει στο κόσμο.Κι όταν λέμε "ζει", δεν εννοούμε ότι απλώς περιλαμβάνεται στον κατάλογο των όντων που υπάρχουν στον κόσμο ούτε ότι βρίσκεται "μέσα " στον κόσμο, όπως ένα ζευγάρι παπούτσια βρίσκεται "μέσα" στο κουτί του, ούτε καν ότι διαθέτει ένα βιολογικό περιβάλλον, όπως η νυχτερίδα ή οποιοδήποτε άλλο ζώο.
Για τους ανθρώπους ο κόσμος δεν είναι απλώς το συνολικό πλέγμα των αιτιών και των αποτελεσμάτων, αλλά ο γεμάτος νόημα στίβος στον οποίον δρούμε. "Ζω" στον κόσμο σημαίνει "δρω" στον κόσμο. Και δρω στον κόσμο δεν σημαίνει μονάχα βρίσκομαι μέσα στον κόσμο ούτε κινούμε μέσα σ΄αυτόν ούτε αντιδρώ στα ερεθίσματά του.
Η νυχτερίδα-όπως και οποιοδήποτε άλλο ζώο- ανταποκρίνεται στο περιβάλλον της σύμφωνα μ΄ένα γενετικό πρόγραμμα που προσδιορίζει τις ανάγκες της εξέλιξις του είδους της.Εμείς οι άνθρωποι δεν ανταποκρινόμαστε απλώς στον κόσμο στον οποίον ζούμε αλλά και τον επινοούμε και τον μετατρέπουμε μ΄έναν τρόπο που δεν προβλέπεται από κανένα γενετικό κανόνα {γι΄αυτό και οι πράξεις των Ιθαγενών της Αυστραλίας δεν μοιάζουν μ΄εκείνες των Ατζέτκων ή των Βίκινγς}.

Να είσαι χαρούμενος!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

ναι, mareld,
γι'αυτό είναι τόσο γοητευτικό όσο και επικίνδυνο το ζωάκι άνθρωπος.Γιατί τον κόσμο όχι μόνο τον ζει, αλλά τον επινοεί κιόλας...

mareld είπε...

Αγαπητέ Φίλε!


¨Σ' αυτά τα γιατί δεν υπάρχουν διότι¨...


"Ποιος είμαι: Δεν το ξέρω.
Είμαι πιο μόνος από πριν. Κομμάτι ζώο,
μα όχι προστατευμένο από ένστικτα ούτε περιορισμένο από την όρασή του μόνο.
Είμαι και κομμάτι πνεύμα, όμως σπάνια ελεύθερο,
περιορισμένο από τη γεύση, την αφή, το χρόνο -με μια λαχτάρα για τη ζωή ολάκερη.
Δεν υπάρχει ασφάλεια. Η ασφάλεια είναι επανάληψη και φόβος,
η αναβολή της ζωής.
Η ασφάλεια είναι προσδοκίες και δεσμεύσεις
και πρώιμος θάνατος.
Με την αβεβαιότητά μου ζω.
Υπάρχουνε μπροστά βουνά να σκαρφαλώσω, σύγνεφα να καβαλήσω,
αστέρια να εξερευνήσω, και φίλοι για να βρω.
Υπάρχω μόνο εγώ -και ονειρεύομαι πολύ"...

Πάντα καλά να είσαι!

mareld είπε...

My Kalynama!

Αρκεί όταν έρχεσαι να περνάς ευχάριστα..χαίρομαι κι εγώ..

Η φιλοσοφία είναι μια καλή μέθοδος να μάθουμε να σκεφτόμαστε με καθαρότητα, πάνω σε μια ευρύτατη γκάμα θεμάτων.
Μας ανοίγει τη σκέψη και αναλύοντας απόψεις και καταστάσεις, αποκτάμε προσόντα που μας χρησιμεύουν και σε άλλους τομείς της ζωής.
Όταν σου γίνει απαραίτητη..στην καθημερινότητά σου..αποτελεί μια ιδιαίτερα απολαυστική δραστηριότητα.
Και φυσικά όπως το είπες είναι η βάση των πάντων..

Φιλιά και αγκαλίτσες!

mareld είπε...

Διονύση!

Ναι! Αλλά ας μείνουμε στη γοητεία.
Όταν σκέφτομαι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σιγομουρμουρίζω..

Τι ωραία που είναι η αγάπη μου
με το καθημερινό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά

Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία ..

και συνεχίζω..
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
αμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις

Χαρά του κόσμου έλα στην πύλη
ν' αγκαλιαστούμε μες στο δρόμο
να φιληθούμε στην πλατεία ..

Θυμάμαι την Φρανκ και τόσους άλλους..και το μόνο που μου απομένει για να συνεχίσω..να πάω στο Πλάτωνα..
..Η ιδέα του αγαθού ..είναι αυτή που διευθύνει και παρέχει την αλήθεια..

Να μου είσαι καλά!