Εχω μεταφράσει τον Πλάτωνα, θαυμάζω τον Μαντσίνι, έχω στοχαστεί πολλά για τον Μπέικον, τον Καρλάιλ, τον Μπέμε.. Μαχάτμα Γκάντι

Vijay Achrekar
Born
1967 - Mumbai
1988 Diploma in Drawing & Painting,
L.S. Raheja School Of Art, Mumbai

Μαχάτμα Γκάντι
Η συνέντευξη που ακολουθεί παραχωρήθηκε στον Η. Ν. Brailsford για λογαριασμό της εφημερίδας «Harijan» στις 14 Απριλίου 1946

Ο απόστολος της ειρήνης

Ο Μοχάντας Καράμτσαντ Γκάντι, πολιτικός και πνευματικός ηγέτης των Ινδών, γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1869 στο Γκουαχαράτ της Δυτικής Ινδίας. * Στα 13 χρόνια του παντρεύτηκε ένα συνομήλικό του κορίτσι, την Καστούρμπα ­ ο γάμος είχε κανονιστεί από τους γονείς των παιδιών. * Σπούδασε Νομικά στο Λονδίνο. * Το 1891 επέστρεψε στην Ινδία, όπου άρχισε να ασκεί τη δικηγορία. * Παρέμεινε όμως στην πατρίδα του μόνο δύο χρόνια. * Το 1893 υπέγραψε μονοετές συμβόλαιο με δικηγορικό γραφείο στη Νότια Αφρική, η οποία τότε βρισκόταν επίσης υπό βρετανική κυριαρχία. * Οταν προσπάθησε, ως βρετανός υπήκοος, να διεκδικήσει τα δικαιώματά του, εξυβρίστηκε, απειλήθηκε και κακοποιήθηκε. * Αρχισε να διαπιστώνει ότι όλοι οι Ινδοί εκεί είχαν την ίδια μεταχείριση. * Ανοιξε δικό του δικηγορικό γραφείο και αφοσιώθηκε στην υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων των εγκατεστημένων στη Νότια Αφρική συμπατριωτών του. * Τότε άρχισε να αναπτύσσει πολιτική δράση. * Η δική του «επανάσταση» όμως δεν προέβλεπε όπλα και βία. * Επέλεξε ως μέθοδο πάλης την παθητική αντίσταση. * Υστερα από 21 χρόνια επέστρεψε στην πατρίδα του. * Ακόμη και ως αρχηγός του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου την ίδια ειρηνική μέθοδο δράσης ακολούθησε, τη satyagraha, όπως την ονομάζουν οι Ινδοί. * Το 1920 οργάνωσε την πρώτη εκστρατεία παθητικής αντίστασης, η οποία διήρκεσε δύο χρόνια. * Αρκετά χρόνια αργότερα δημιούργησε μαζί με τους οπαδούς του το Κίνημα Πολιτικής Ανυπακοής (1930-1934). * Αγωνίστηκε κατά της οικονομικής εξαθλίωσης των ήδη φτωχών ινδών αγροτών και κατά του καρτέλ που είχε επιβάλει η βρετανική αυτοκρατορία στην κλωστοϋφαντουργία. * Εδωσε αγώνα για να καταργηθεί το σύστημα με τις κάστες που καταπίεζε την ινδική κοινωνία. * Το 1942 συγκρότησε νέο κίνημα, ειρηνικό και πάλι. Αυτή τη φορά στόχος ήταν να πάψει να αποτελεί η χώρα του αποικία των Βρετανών («Φύγετε από την Ινδία!»). * Εξαιτίας του αγώνα του για ανεξαρτησία συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή μαζί με άλλους αρχηγούς του Κογκρέσου. * Εμεινε επτά χρόνια μέσα σε ένα κελί. Δεν πτοήθηκε όμως πιστεύοντας ότι είναι τιμή για όποιον αγωνίζεται για το δίκιο του να βρίσκεται στη φυλακή. * Στα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το αίτημα για ανεξαρτησία της Ινδίας επανήλθε. * Εν τω μεταξύ η έκρηξη του μουσουλμανικού εθνικισμού ανάγκασε τους Βρετανούς να προχωρήσουν σε διαμελισμό της χώρας. * Στις 15 Αυγούστου 1947 οι αγώνες του δικαιώθηκαν. Η χώρα του απέκτησε την πολυπόθητη ανεξαρτησία. * Ωστόσο ο Γκάντι ονειρευόταν μια ενιαία Ινδία, όπου ινδουιστές και μουσουλμάνοι θα συνυπήρχαν ειρηνικά. * Στις 30 Ιανουαρίου 1948 ένας φανατικός χιντού, ο οποίος θεωρούσε ότι το «θρησκευτικώς ορθόν» ήταν ο διαμελισμός και όχι η ένωση της Ινδίας, δολοφόνησε τον Γκάντι βυθίζοντας σε πένθος όλη τη χώρα.

Ο Γκάντι στη φυλακή του Ντουμ Ντουμ, διεκδίκησε γενική αμνηστία για τους 30.000 πολιτικούς κρατουμένους

Την τελευταία φορά που επισκέφθηκα την Πούνα ο Γκάντι ήταν εκεί. Δεν μπόρεσα όμως να τον δω. Ηταν φυλακισμένος. Λίγο αργότερα η πόλη, καταπιεσμένη, μισογκρεμισμένη, προδομένη και γεμάτη οργή, βυθιζόταν στη γενική απεργία. Σήμερα, γεμάτη κέφι, γιορτάζει τον ερχομό της άνοιξης με ένα καρναβάλι όλο χρώματα, χορούς και τραγούδια. Οταν συναντηθήκαμε ο Γκάντι είχε την ίδια διάθεση με την πόλη: ένιωθε ευτυχής. Ο λόγος της χαράς του; Η ομιλία του κ. Ατλι πάνω στο «ινδικό ζήτημα» ­ μια ομιλία που ουσιαστικά άνοιγε τον δρόμο προς την ανεξαρτησία.

12 Σεπτεμβρίου 1931. Ο Γκάντι συνοδευόμενος από συνεργάτες του φθάνει στη Βρετανία. Στόχος του ταξιδιού οι διαπραγματεύσεις με τη βρετανική κυβέρνηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος της Ινδίας. Συμμετείχε στον δεύτερο γύρο των συνομιλιών ντυμένος συμβολικά με το ντοτί και το παραδοσιακό λευκό υφαντό σάλι.

Η όψη του ήταν θαυμάσια και η φυσική του κατάσταση τόσο καλή που του «έκρυβε» χρόνια. Ηταν 77 ετών και φαινόταν δεκαετίες νεότερος. Ο Γκάντι είναι ευγενής αλλά πολύ απλός. Οι τρόποι του δεν προδίδουν ούτε ίχνος στόμφου ή επίπλαστης μεγαλοπρέπειας. Στο πρόσωπό του είναι μονίμως αποτυπωμένο ένα γαλήνιο χαμόγελο. Ακούγοντάς τον, κατά έναν περίεργο τρόπο ­ πραγματικά δεν μπορώ να προσδιορίσω το γιατί ­, μου έδινε την εντύπωση ότι αυτός ο άνθρωπος μιλάει εξ ονόματος όλης της Ινδίας, ότι είναι η φωνή της. Βεβαίως μου είχε ήδη διευκρινίσει ότι μιλούσε αποκλειστικά και μόνο εξ ονόματός του και όχι για λογαριασμό του Κογκρέσου. Ωστόσο η αίσθησή μου ήταν αυτή.

Η συζήτησή μας, όπως ήταν φυσικό, περιστράφηκε γύρω από την πρόσφατη ομιλία του πρωθυπουργού, ο οποίος αναγνώρισε το δικαίωμα της Ινδίας να επιλέξει την ανεξαρτησία της. Ο Γκάντι ήταν ενθουσιασμένος όχι μόνο από τα λόγια του πρωθυπουργού αλλά και από το όλο πνεύμα της ομιλίας.

«Παρ' όλα αυτά, δεν μπορώ να ξεχάσω ότι η ιστορία των σχέσεων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ινδίας είναι μια τραγωδία, γραμμένη με ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και ελπίδες που έχουν διαψευσθεί. Πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση, να έχουμε τον νου μας και τα μάτια μας ανοιχτά. Οποιος αναζητεί πραγματικά την αλήθεια δεν πρέπει να θεωρεί εκ των προτέρων ότι οι απόψεις και τα λεγόμενα του εχθρού είναι αναξιόπιστα. Ετσι, λοιπόν, ελπίζω. Εύχομαι δε όλοι οι υπεύθυνοι Ινδοί να νιώθουν το ίδιο όπως και εγώ. Πιστεύω ότι αυτή τη φορά οι Βρετανοί μιλούν σοβαρά, ότι εννοούν αυτά που λένε. Το πρόβλημα είναι ότι η προσφορά τους έγινε ξαφνικά. Σαν να βλέπουμε δηλαδή την Ινδία να "εξωθείται" στην ανεξαρτησία.
Ξέρετε πώς νιώθω σήμερα; Σαν ταξιδιώτης που κάθεται στο κατάρτι ενός πλοίου πάνω σε μια πολυθρόνα από λυγαριά εν μέσω καταιγίδας... Δεν έχω ανακτήσει την ισορροπία μου. Επρεπε να προηγηθεί ένα διάστημα ψυχολογικής προετοιμασίας. Ωστόσο ακόμη έχουμε καιρό. Η πικρία έχει διογκωθεί σαν τεράστιο παλιρροϊκό κύμα έτοιμο να πνίξει τα πάντα ­ και αυτό δεν είναι καλό για το πνεύμα. Τους τελευταίους δύο μήνες στα πρόσωπά μας θα έπρεπε να καθρεφτίζεται η αισιοδοξία και η καλή προαίρεση. Ετσι συμβαίνει στα σημαντικά γεγονότα της ιστορίας, όχι μόνο της ινδικής ή της βρετανικής αλλά όλου του κόσμου».

12 Μαρτίου 1930. Ο Γκάντι ξεκινάει τη μεγάλη πορεία προς τις αλυκές του Ντάντι για να φτιάξει μια πίτα από αλάτι. Με αυτό το νέο κίνημα ανυπακοής καταργούσε στην πράξη τον Νόμο περί Αλατος, που θέσπιζε το μονοπώλιο των Βρετανών στην παραγωγή και πώληση του πολύτιμου για τους φτωχούς αγρότες αλατιού. Ο Γκάντι, συνοδευόμενος από 78 «μαχητές της αλήθειας», διήνυσε απόσταση 400 χλμ. Από όπου περνούσε οι χωρικοί έβρεχαν με νερό και μαλάκωναν με φύλλα τον δρόμο. Εφθασε στο Ντάντι στις 6 Απριλίου. Μάζεψε λίγο αλάτι από τον γιαλό και δήλωσε ότι είχε ξεκινήσει την παραγωγή!

Το μήνυμα που έστελνε ο Γκάντι ήταν σαφές. Η βρετανική κυβέρνηση είχε πράξει το σωστό. Με τον τρόπο όμως με τον οποίο το έπραξε είχε καταφέρει στην Ινδία ένα «πλήγμα μεγαλοπρέπειας». Οταν του ζήτησα να μου δώσει συγκεκριμένα παραδείγματα, αμέσως μου ανέφερε δύο. Το πρώτο ήταν ότι η απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων είχε γίνει σταδιακά και δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη:

«Δεν αποτελούν κανέναν κίνδυνο (οι κρατούμενοι). Δεν απειλούν κανέναν. Εξάλλου πώς θα ήταν δυνατόν να ταχθούν κατά της προαναγγελθείσης ανεξαρτησίας; Η καλύτερη χειρονομία απέναντι στον ινδικό λαό αυτή τη στιγμή θα ήταν η γενική αμνηστία. Οταν κάποιος αποφασίζει να μεταβιβάσει την εξουσία πρέπει να το κάνει με τόλμη».

Με τον Μοχάμεντ Αλι Τζίνα, ο οποίος είχε ηγηθεί της Μουσουλμανικής Ενωσης. Ο Γκάντι επεδίωκε την ενότητα με το μουσουλμανικό στοιχείο. Ο Τζίνα όμως δεν ενέκρινε τις μεθόδους του «ασκητή» και τις χαρακτήριζε λαϊκιστικές

Στη συνέχεια άρχισε να μιλάει για τον φόρο άλατος:

«Η κατάργησή του θα ήταν μια χειρονομία που θα την εκτιμούσαν πάρα πολύ οι φτωχοί αγρότες. Γι' αυτούς θα σήμαινε πολύ περισσότερα από όσα η ίδια η ανεξαρτησία! Σε αυτό το κλίμα που ζούμε το αλάτι είναι ζωτικό στοιχείο, όπως ο αέρας και το νερό. Ο αγρότης το χρειάζεται για τον εαυτό του, για το κοπάδι του, για τη γη του. Το μονοπώλιο θα σβήσει αυτομάτως ό,τι κατέκτησε η ανεξαρτησία. Γιατί λοιπόν δεν καταργούν τον φόρο; Με κάτι τέτοιες κινήσεις η κυβέρνηση θα μπορούσε να δώσει στις ευρείες μάζες του πληθυσμού την αίσθηση ότι ξεκινά πράγματι μια νέα εποχή για τη χώρα».

Του υπενθύμισα ότι πολλοί Αγγλοι δεν μπορούν καν να κατανοήσουν το γιατί οι Ινδοί προτιμούν την ανεξαρτησία από το καθεστώς κυριαρχίας της βρετανικής κοινοπολιτείας. Η απάντησή του με εξέπληξε:

«Υπήρξε μια εποχή κατά την οποία και εγώ έκλινα προς αυτή την άποψη, άρα εκ των πραγμάτων προτιμούσα αυτή τη μορφή διοίκησης από την ανεξαρτησία. Αυτή ήταν η θέση μου καθ' όλη τη διάρκεια του Α½ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην αλληλογραφία μου μάλιστα με τον τότε κυβερνήτη της αποικίας, λόρδο Τσέμσφορντ, χρησιμοποιούσα εκφράσεις οι οποίες από καιρού εις καιρόν χρησιμοποιούνται εναντίον μου. Επιθυμούσα να εμφυσήσω στην καρδιά των Ινδών την ίδια αφοσίωση και πίστη στο βρετανικό στέμμα που θα μπορούσε να τρέφει ένας Αγγλος. Ποιος με "προσηλύτισε" και με έπεισε να προσχωρήσω στο κίνημα της ανεξαρτησίας; Ενας... βρετανός ποδοσφαιριστής!».

Μου εξήγησε γελώντας ότι αναφερόταν στον C. F. Andrews, ο οποίος, εκτός από καθοδηγητής του, υπήρξε αξιόλογος αθλητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ:

«Χάρη στον Αντριους κατανόησα τι ακριβώς σημαίνει ο τίτλος "βασιλιάς-αυτοκράτωρ". Ο βασιλιάς της Βρετανίας είναι βασιλιάς για την επικράτειά του αλλά αυτοκράτωρ για την Ινδία. Μόνο η Ινδία συνιστά την Αυτοκρατορία. Ο πληθυσμός των υπόλοιπων κτήσεων της βρετανικής επικράτειας είναι "πρωτοξαδέλφια" σας. Εμείς οι Ινδοί, έχοντας τόσο διαφορετική παράδοση και κουλτούρα, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να ενσωματωθούμε ως μέλη της βρετανικής οικογένειας. Αποτελούμε μια μεγάλη οικογένεια εθνών σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά πρέπει να πάψουμε να είμαστε "υποτιμημένο" έθνος. Γι' αυτό λοιπόν προτίθεμαι να διεκδικήσω και να κατακτήσω την ανεξαρτησία. Μπορείτε βεβαίως να προβάλετε την ένσταση ότι έτσι απαρνούμαστε την προστασία του βρετανικού στρατού και του ναυτικού. Ξέρετε όμως τι σημαίνει αυτό; Οτι οι Αγγλοι είναι βίαιο έθνος. Διότι αν δεν ήταν η Ινδία δεν θα τους χρειαζόταν. Αν, στο όνομα της ελευθερίας, καταφέρεις να ζεις ακολουθώντας αυτό το "πιστεύω" (της μη βίας), δεν υπάρχει εξουσία στη γη αυτή που να μπορέσει να σε βλάψει. Αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο κατόρθωμα της Ινδίας και ταυτόχρονα η τεράστια συνεισφορά της στην παγκόσμια πρόοδο. Αν οι Αγγλοι ήταν σε θέση να το καταλάβουν αυτό, θα προσέφεραν την ανεξαρτησία με διαφορετικούς όρους. Την σήμερον ημέρα εξακολουθούν να επιμένουν ότι το καθεστώς της κυριαρχίας είναι το καλύτερο δώρο που μπορούν να μας προσφέρουν, αλλά ότι αν εμείς οι Ινδοί επιλέγαμε την ανεξαρτησία θα μας την παραχωρούσαν. Οχι, αυτή η στάση είναι τελείως λανθασμένη. Τι θα ήθελα; Να ακούσω τους Αγγλους να λένε: "Για το καλό όλου του κόσμου, το δικό σας και το δικό μας, απολαύστε από σήμερα κιόλας το αγαθό της ανεξαρτησίας, έτσι ακριβώς όπως το απολαμβάνουμε και εμείς..."».

*Ο πρώτος πρωθυπουργός της ελεύθερης Ινδίας (1947), Γιαβαχαρλάλ Νεχρού, με τον Μαχάτμα Γκάντι. Ο πρώτος ήταν αγνωστικιστής, σοσιαλιστής που υποστήριξε τον εκσυγχρονισμό. Ο δεύτερος υπήρξε φλογερός ινδουιστής, πίστευε ότι ο τεράστιος αγροτικός πληθυσμός της Ινδίας δεν χρειαζόταν τη δυτική τεχνολογία για να καλύψει τις ανάγκες του σε τρόφιμα, σε ρούχα και σε φάρμακα. Τι ένωνε λοιπόν τον Γκάντι με τον Νεχρού; Ο κοινός «ιερός σκοπός»: η απελευθέρωση της Ινδίας από τη βρετανική κυριαρχία*

Του ζήτησα να μπει στη θέση των άγγλων αναγνωστών, να κατανοήσει τον φόβο, τον τρόμο σχεδόν, που νιώθουν απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και να τους εξηγήσει με ποιον τρόπο η ανεξαρτησία της Ινδίας θα μπορούσε να συμβάλει στην ασφάλεια της Βρετανίας αλλά και του υπόλοιπου κόσμου. Μου απάντησε ότι εμείς οι Βρετανοί δεν είχαμε κανέναν λόγο να φοβόμαστε μια ανεξάρτητη Ινδία. Και ότι αν οι Βρετανοί εγκατέλειπαν τη χώρα του ως φίλοι, η Ινδία θα τηρούσε πάντα φιλική στάση απέναντί τους. Του επεσήμανα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ίσως ήλπιζε να εξασφαλίσει κάποια εγγύηση αυτής της φιλίας. Θα ήταν διατεθειμένη η Ινδία, π.χ., να θεμελιώσει μια συμμαχία με το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας της; Η απάντηση του Γκάντι ήταν άμεση:

«Ας υποθέσουμε ότι η απάντηση είναι αρνητική. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα θεωρούσε ότι η αναγνώριση της ανεξαρτησίας μας εξαρτάται από το αν θα δεχόμασταν να συμμετάσχουμε σε μια τέτοια συμμαχία μαζί του; Σε αυτή την περίπτωση η προσφορά των Βρετανών θα έχανε την αξία και το μεγαλείο της. Η σωστή στάση είναι να γίνουν αποδεκτά ως δίκαια τα αιτήματα των Ινδών, ακόμη και στην περίπτωση που εμείς θα φαινόμασταν αχάριστοι και θα τους πληρώναμε με το ίδιο νόμισμα. Οι Βρετανοί έτσι δεν θα φαίνονταν ψυχροί υπολογιστές. Οπως έγινε, θυμάμαι, με τους Μπόερς μετά τον αιματηρό εκείνο πόλεμο. Οι Μπόερς από τότε παρέμειναν φίλοι τους».

Απάντησα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν διατεθειμένο να βάλει τέλος σε αυτή την καταναγκαστική σχέση με την Ινδία, αλλά έτσι όπως έχουν τα πράγματα, σε ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο κινδύνους, αναπόφευκτα έμπαινε το ζήτημα του τι θα μπορούσε να συμβεί με τις βάσεις και τα στρατηγικής σημασίας λιμάνια της Ινδίας σε περίπτωση εχθρικής εισβολής και αμυντικού πολέμου. Αν αντιμετωπιζόταν το θέμα χωρίς αυτή την «μπακαλίστικη» λογική τού «πάρε δώσε», θα ήταν θετική η απάντηση της Ινδίας;

«Οι Αγγλοι θα έπρεπε να είχαν διδαχθεί από τους βραχμάνους και όχι από τους βανιάνους... Θα έπρεπε να εξηγήσω σε αυτό το σημείο ότι ο βανιάνος είναι ο έμπορος ή, όπως θα έλεγε και ο Ναπολέων, ο καταστηματάρχης. Ο βραχμάνος είναι αρκετά έξυπνος άνθρωπος ώστε να τοποθετεί το πνεύμα πάνω από τις υλικές αξίες της ζωής. Ενας μυθιστοριογράφος από το Γκουαχαράτ έγραψε ότι οι Αγγλοι είναι στρατιώτες και βραχμάνοι αλλά επ' ουδενί βανιάνοι. Ηταν επιεικής και γενναιόδωρος, έκανε όμως λάθος. Ακόμη και οι στρατιώτες των Βρετανών είναι υπολογιστές και παζαρεύουν σαν βανιάνοι. Δεν καταφέρνουν να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν άλλες αξίες, υψηλότερα ιδανικά. Πώς θα μου άρεσε η ιδέα να ανταποκρίνονταν οι Αγγλοι στο πνεύμα "μη βίας" των Ινδών!.. Ως δημιουργός αυτού του κινήματος γνωρίζω τη σημασία που έχει η μη βία για όλη την ανθρωπότητα. Αυτό το πνεύμα είναι ό,τι σημαντικότερο υπάρχει στη ζωή. Νιώθω ότι είναι ευθύνη μου να βοηθήσω τα αδέλφια μου να μην ταπεινωθούν, να μην εξευτελιστούν μέσω των διαπραγματεύσεων. Αν εσείς και εγώ μπορούσαμε να κατακτήσουμε αυτό το επίπεδο ήθους, δεν θα έπρεπε να μας ανησυχεί κανένας κίνδυνος. Είναι προφανές ότι πολλά μέλη του Κογκρέσου δεν συμμερίζονται την άποψή μου και είναι διατεθειμένοι να συζητήσουν τη σύναψη συμμαχίας, αν ήταν δυνατόν ακόμη και σήμερα. Η ανεξαρτησία όμως θα έπρεπε να διατίθεται δωρεάν, όπως ο αέρας. Δεν παζαρεύεται».

Τον ρώτησα αν μετά την κατοχύρωση, μέσω μιας συμφωνίας, της ανεξαρτησίας της Ινδίας θα ήταν δυνατόν να τεθεί το θέμα μιας αμυντικού χαρακτήρα συμμαχίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Γκάντι μου απάντησε:

«Οταν η Ινδία μπορέσει να απολαύσει το αγαθό της ανεξαρτησίας, προφανώς θα ακολουθήσει και μια τέτοιου είδους συμφωνία αλλά με δική της πρωτοβουλία. Η αυθόρμητη φιλία μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ινδίας θα επεκτεινόταν τότε και σε άλλες δυνάμεις και μέσα από όλη αυτή την εξέλιξη, μεταξύ όλων αυτών, θα μπορούσε να διατηρηθεί η ισορροπία, μια και μόνο αυτές θα είχαν το ηθικό σθένος να το κάνουν. Θα ήθελα να ζήσω 125 χρόνια για να δω αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων να παίρνει σάρκα και οστά». Και προσέθεσε: «Πιστεύω ότι ένα φιλικό Ηνωμένο Βασίλειο και μια ανεξάρτητη Ινδία θα μπορούσαν να έλθουν σε συμφωνία εμπορικής συνεργασίας, επωφελή και για τις δύο πλευρές». Επιπλέον δεν θα είχε αντίρρηση να παραχωρηθεί προνομιακή μεταχείριση στο Ηνωμένο Βασίλειο σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές απαραίτητων για την Ινδία αγαθών.

Μιλώντας για το Πακιστάν ο Γκάντι ανέφερε ότι, αν δεν κατάφερνε προσέγγιση με άλλα μέσα, ήταν διατεθειμένος να φέρει το ζήτημα σε διεθνή διαιτησία. Και ότι επίσης δεν έπρεπε να ξεχνάμε πως μια τέτοια προσφυγή θα δημιουργούσε άλυτο πρόβλημα μεταξύ Ινδίας και Ηνωμένου Βασιλείου, όπως παραδείγματος χάριν το θέμα του χρέους ­ αν και κάτι τέτοιο από μόνο του δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ανυπέρβλητο εμπόδιο. Οι τελευταίες λέξεις του στη συζήτησή μας ήταν ότι ο άνθρωπος αποκτά δύναμη και αυτοπεποίθηση μέσα από τις δυσκολίες.

Τα προσωπικά αντικείμενα του ασκητή. Δύο μικρά κύπελλα φαγητού (ενθύμια από τη φυλακή), ένα ξύλινο κουτάλι και ένα πιρούνι, ημερολόγιο, ρολόι, γυαλιά, ένα αντίτυπο της ινδουιστικής βίβλου Βαχαβάντ Γκιτά, ένα πτυελοδοχείο, ένα ζευγάρι δερμάτινα σανδάλια (από δέρμα αγελάδας που είχε βρει φυσιολογικό θάνατο) και ένα ζευγάρι ξύλινα τσόκαρα λουτρού, ένα αγαλματίδιο από ελεφαντόδοντο (οι τρεις πίθηκοι που «δεν μιλούσαν για κακό, δεν έβλεπαν κακό, δεν άκουγαν κακό») και ένας τροχός για γνέσιμο.

Ολη η «περιουσία» του Γκάντι χωρούσε σε ένα σακίδιο. Ο πνευματικός ηγέτης των Ινδών δεν χρειαζόταν τίποτε άλλο. Ζούσε σαν ασκητής και λατρεύτηκε σαν άγιος

Εφυγα με την αίσθηση ότι είχα συνομιλήσει με έναν πολύ γενναίο άνθρωπο του οποίου το ιδανικό ήταν να δημιουργήσει μια κοινωνία που θα βασίζεται μόνο στις ηθικές αξίες. Ενώ όλοι ανησυχούσαμε για τη στρατιωτική απειλή, εκείνος ήταν ήρεμος, γαλήνιος, επαναλαμβάνοντας με ακλόνητη πίστη τη βεβαιότητα ότι οι άνθρωποι θα είναι ασφαλείς μόνο όταν μάθουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους ως ίσοι και αδέλφια. Οποιοδήποτε άλλο μέσον είναι μάταιο

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΖΗΚΑ | Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2001
Το ΒΗΜΑ

Ακούτε έναν από τους αγαπημένους ύμνους του Mahatma Gandhi Vaishnav jan to tene kahiye, the immortal composition of the 15th century Gujarati poet Narsi Mehta, emphasising the virtues of the Vaishnav code of life. Vaishnav literally means one who worships Vishnu. But the word really stands for a person who has the qualities of an ideal human being.

A godlike man is one,
Who feels another’s pain
Who shares another’s sorrow,
And pride does disdain.
Who regards himself as the lowliest of the low,
Speaks not a word of evil against any one
One who keeps himself steadfast in words, body and mind,
Blessed is the mother who gives birth to such a son.
Who looks upon everyone as his equal and has renounced lust,
And who honours women like he honours his mother
Whose tongue knows not the taste of falsehood till his last breath,
Nor covets another’s worldly goods.
He does not desire worldly things,
For he treads the path of renunciation
Ever on his lips is Rama’s holy name,
All places of pilgrimage are within him.
One who is not greedy and deceitful,
And has conquered lust and anger
Through such a man Saint Narsaiyon has a godly vision,
Generations to come, of such a man, will attain salvation

Αν η μόρφωση δεν συνοδεύεται και από συμπόνια
όχι απλά είναι άχρηστη, αλλά γίνεται και καταστροφική
Μαχάτμα Γκάντι


•Τα εφτά που δεν πρέπει να έχεις: Πλούτο χωρίς μόχθο. Γνώση χωρίς χαρακτήρα. Πολιτική χωρίς αρχές.Απόλαυση χωρίς συναίσθημα. Εμπόριο χωρίς ήθος. Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά. Αγάπη χωρίς θυσία.

•Ο τρόπος που δίνεις αξίζει περισσότερο από αυτό που δίνεις.

•Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος να ικανοποιήσει τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου, αλλά είναι πολύ μικρός για να ικανοποιήσει την ανθρώπινη απληστία.

•Η μηχανή σήμερα βοηθάει πολύ λίγους ανθρώπους και ζημιώνει εκατομμύρια άλλους.

•Η ικανότητα να συγχωρέσει είναι η ιδιότητα του δυνατού. Η αδύναμοι ποτέ δεν συγχωρούνε.

•Εάν δεν είχα το αίσθημα του χιούμορ, τότε θα έπρεπε να αυτοκτονήσω.

•Ο θυμός έχει πάντα μια αιτιολογία, αλλά σπάνια αυτή είναι καλή.

•Η αγάπη ποτέ δε ζητάει, μόνο δίνει.

In the 1938 essay, "Gandhi the Man," Tagore wrote:

Great as he is as a politician, as an organizer, as a leader of men, as a moral reformer, he is greater than all these as a man, because none of these aspects and activities limits his humanity. They are rather inspired and sustained by it.

Where the mind is without fear
and the head is held high;
Where knowledge is free;
Where the world has not been
broken up into fragments
by narrow domestic walls; ...
Where the clear stream of reason
has not lost its way into the
dreary desert sand of dead habit; ...
Into that heaven of freedom,
my Father, let my country awake.
Rabindranath Tagore